به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، جلیل ضیاءپورکه از مبلغان هنر نو و از مقدماتی عملی پردازان هنر نوگرای ایران محسوب می شود، سال ۱۳۱۷ برای درس از انزلی بوسیله تهران رفت. تحصیلاتش را داخل دانشکده هنرهای زیبا امتداد عدالت و سپس به عنوان ناشی اول در سال ۱۳۲۴ بوسیله فرانسه بورس شد و به فراگیری نقاشی و تاریخ هنر باختر صیقلی.
تحفه ضیاءپور از فرنگ تحول ذهنی وجود که با یاری آن می خواست تغییر مهمی در هنر سنتی ایران بوسیله حیات آورد و دست خط هنر را که تا آن زمان در تحدید سبک کمال الملک و شاگردانش فراغت داشت، تا جایی که می تواند تبدیل دهد. پیش از این دنیای هنرهای تجسمی به شدت تحت نفوذ استیل کمال الملک قرار داشت؛ سبکی که خودش با نوآوری همراه بود، ولی باز هم ارتباطی با هنر مدرن در گیتی نداشت. پهلو همین بن تلاش ضیاءپور و برخی دیگر از روشنفکران دم این بود که مسیر هنر در ایران را به همان سمتی ببرند که هنر دنیا و به اختصاص کشورهای غربی در آن پیشتازی می کردند.
اولیه دامنه او راه اندازی انجمن «خروس دعوایی» به همراه غلامحسین غریب (سخن سنج و داستان نویس) و حسن شیروانی (درام نویس) بود که تلاش کردند ضرورت مدرنیسم هنری و ادبی را به فرع مندان این حوزه که آن زمان تعداد زیادی غم نداشتند، یادآور شوند.
مدتی نگذشت که بااطلاع شدند برای ماندگاری و البته افزایش تاثیرگذاری تفکراتشان نیاز به ارگان ای دارند؛ بنابراین ارگان «خروس دعوایی» به عنوان نشریه اصلی این اتحادیه از سال ۱۳۲۸ منتشر شد.
روشنگری و آشنایی مردم و هنرمندان به درست اندیشی داخل هنر، روشنگری اذهان نسبت به هنر نو و مبارزه با عتیقه پرستی و سنت گرایی بوسیله دور از واقعیت های روزگار از مهمترین اهداف این نشریه در آن سال ها عنوان شده بود. ضیاءپور درون این ماخذ گفته بود که «غلام می خواستم هویت ملی مان را با وحی گیری از مواریث خود، به دنیای تازه وارد کنیم. نه آنکه مقلد باشیم یا اینکه بگذاریم مقلد باشند، و این حرکت از روی کمال مطلوب و بنیادین بود و خیر یک نزاع سلیقه ای.»
آرم انجمن، تمثال خروسی وجود که توسط خود ضیاءپور طراحی شده و روی فرز نشریه «خروس جنگی» حزن طبع می شد. موجب انتخاب خروس به این تامل وجود که این پرنده سندیت مستقر و در داستان قدیم ایران نماد موجودی است که مستمری بیداری آدم را بر عهده داشته است. پهلو همین اساس خروس جنگی را به عنوان تشبیه کردن خود انتخاب کردند تا هم نشان از فکر کردن مبارزه راه داشته باشد و هم یادآور نقش مهم آن در آگاهی و در واقع بیداری باشد.
ضیاءپور تو نخستین مقاله ای که در شماره اول «خروس جنگی» منتشر شد، درباره وضعیت هنری ایران و مساله محیط فرهنگی نوشت: «از همان اول حس می کردم که مرام و گونه نقاش جز آن باید باشد که درون پیش ما رواج دارد. خوشبختانه نظر محیط هنری اروپا به خصوص پاریس، نفوذ کردن عمیقی در من بخشید و مرا درون آنچه که اعتقاد داشتم پایدارترم گردانید. هنرمندان غالبا شکایت دارند که فضا ما هنرپرور و مساعد محو و هنرمند تشویق نمی شود و مردم هنر نمی فهمند! اینگونه اعتراضات بیجا بیشتر از این است که عموما از این اصل مهم بی خبرند که "محیط مساعد هنری را خود هنرپیشه است که باید مهیا کند، نه آدم" و غافلند که ستاره مسئول نامساعدی محیطش می باشد.»
خروس دعوایی در دو دوره منتشر شد. دوروبر نخست از سال ۲۸ تا ۲۹ وجود که به دلیل فدایی از مخالفت ها توسط وزیر ادب نفس توقیف شد. پس از رفع افترا از این ارگان و ثابت کردن اینکه «خروس جنگی» نسبتی با حزب کمونیست ندارد، دوره دوم آن با اسم «مجله کویر» منتشر شد. آن زمان تخیل عمومی به برهان پایین وجود داشتن سطح آگاهی بر این بود که سبک کوبیسم که در این مجله بوسیله آن اشاره شده بود، با کمونیستم نسبت دارد و همین فقره نیز منجر بوسیله توقیف پرگیر ابتدا نشریه شد. البته «روزنامه کویر» همچنین بعد از ۹ سال ترویج به همان تقدیر دستخوش و وهله دیگر توقیف شد. ضیاءپور البته دست رو مشت نگذاشت و نشریه «پنجه خروس» را جایگزین کرد.
در کامل این سال ها ضیاءپور به همراه بسیاری دیگر از روشنفکرانی که با هنر و داستان آشنایی داشتند، مجاهدت کردند که مسیر تعلیم هنر مدرن و همچنین جلال توجه به ریختگی های نوی هنری و ادبی را در عین توجه به اصالت و تشریفات مطرح کنند.
به استناد تجهیزات های تاریخچه می نبوغ گفت که خیر تنها ضیاءپور بلکه مجاهدت متداوم بسیاری از هنرمندان و روشنفکران توانست موج نوگرایی در هنر ایران ایجاد کند که تو هنگام زمان، مسیر نوگرایی را در ایران باز شود و درون سال ها و دهه های اینده و به ویژه دهه ۵۰ گواه جوانه زدن هنر مدرن تو ایران باشیم.
* فداکار از مفروضات تاریخی این گزارش از کتاب «تحولات تصویری هنر ایران» به خامه سیامک زنده بیرونی برگرفته شده است.
تحفه ضیاءپور از فرنگ تحول ذهنی وجود که با یاری آن می خواست تغییر مهمی در هنر سنتی ایران بوسیله حیات آورد و دست خط هنر را که تا آن زمان در تحدید سبک کمال الملک و شاگردانش فراغت داشت، تا جایی که می تواند تبدیل دهد. پیش از این دنیای هنرهای تجسمی به شدت تحت نفوذ استیل کمال الملک قرار داشت؛ سبکی که خودش با نوآوری همراه بود، ولی باز هم ارتباطی با هنر مدرن در گیتی نداشت. پهلو همین بن تلاش ضیاءپور و برخی دیگر از روشنفکران دم این بود که مسیر هنر در ایران را به همان سمتی ببرند که هنر دنیا و به اختصاص کشورهای غربی در آن پیشتازی می کردند.
اولیه دامنه او راه اندازی انجمن «خروس دعوایی» به همراه غلامحسین غریب (سخن سنج و داستان نویس) و حسن شیروانی (درام نویس) بود که تلاش کردند ضرورت مدرنیسم هنری و ادبی را به فرع مندان این حوزه که آن زمان تعداد زیادی غم نداشتند، یادآور شوند.
مدتی نگذشت که بااطلاع شدند برای ماندگاری و البته افزایش تاثیرگذاری تفکراتشان نیاز به ارگان ای دارند؛ بنابراین ارگان «خروس دعوایی» به عنوان نشریه اصلی این اتحادیه از سال ۱۳۲۸ منتشر شد.
روشنگری و آشنایی مردم و هنرمندان به درست اندیشی داخل هنر، روشنگری اذهان نسبت به هنر نو و مبارزه با عتیقه پرستی و سنت گرایی بوسیله دور از واقعیت های روزگار از مهمترین اهداف این نشریه در آن سال ها عنوان شده بود. ضیاءپور درون این ماخذ گفته بود که «غلام می خواستم هویت ملی مان را با وحی گیری از مواریث خود، به دنیای تازه وارد کنیم. نه آنکه مقلد باشیم یا اینکه بگذاریم مقلد باشند، و این حرکت از روی کمال مطلوب و بنیادین بود و خیر یک نزاع سلیقه ای.»
آرم انجمن، تمثال خروسی وجود که توسط خود ضیاءپور طراحی شده و روی فرز نشریه «خروس جنگی» حزن طبع می شد. موجب انتخاب خروس به این تامل وجود که این پرنده سندیت مستقر و در داستان قدیم ایران نماد موجودی است که مستمری بیداری آدم را بر عهده داشته است. پهلو همین اساس خروس جنگی را به عنوان تشبیه کردن خود انتخاب کردند تا هم نشان از فکر کردن مبارزه راه داشته باشد و هم یادآور نقش مهم آن در آگاهی و در واقع بیداری باشد.
ضیاءپور تو نخستین مقاله ای که در شماره اول «خروس جنگی» منتشر شد، درباره وضعیت هنری ایران و مساله محیط فرهنگی نوشت: «از همان اول حس می کردم که مرام و گونه نقاش جز آن باید باشد که درون پیش ما رواج دارد. خوشبختانه نظر محیط هنری اروپا به خصوص پاریس، نفوذ کردن عمیقی در من بخشید و مرا درون آنچه که اعتقاد داشتم پایدارترم گردانید. هنرمندان غالبا شکایت دارند که فضا ما هنرپرور و مساعد محو و هنرمند تشویق نمی شود و مردم هنر نمی فهمند! اینگونه اعتراضات بیجا بیشتر از این است که عموما از این اصل مهم بی خبرند که "محیط مساعد هنری را خود هنرپیشه است که باید مهیا کند، نه آدم" و غافلند که ستاره مسئول نامساعدی محیطش می باشد.»
خروس دعوایی در دو دوره منتشر شد. دوروبر نخست از سال ۲۸ تا ۲۹ وجود که به دلیل فدایی از مخالفت ها توسط وزیر ادب نفس توقیف شد. پس از رفع افترا از این ارگان و ثابت کردن اینکه «خروس جنگی» نسبتی با حزب کمونیست ندارد، دوره دوم آن با اسم «مجله کویر» منتشر شد. آن زمان تخیل عمومی به برهان پایین وجود داشتن سطح آگاهی بر این بود که سبک کوبیسم که در این مجله بوسیله آن اشاره شده بود، با کمونیستم نسبت دارد و همین فقره نیز منجر بوسیله توقیف پرگیر ابتدا نشریه شد. البته «روزنامه کویر» همچنین بعد از ۹ سال ترویج به همان تقدیر دستخوش و وهله دیگر توقیف شد. ضیاءپور البته دست رو مشت نگذاشت و نشریه «پنجه خروس» را جایگزین کرد.
در کامل این سال ها ضیاءپور به همراه بسیاری دیگر از روشنفکرانی که با هنر و داستان آشنایی داشتند، مجاهدت کردند که مسیر تعلیم هنر مدرن و همچنین جلال توجه به ریختگی های نوی هنری و ادبی را در عین توجه به اصالت و تشریفات مطرح کنند.
به استناد تجهیزات های تاریخچه می نبوغ گفت که خیر تنها ضیاءپور بلکه مجاهدت متداوم بسیاری از هنرمندان و روشنفکران توانست موج نوگرایی در هنر ایران ایجاد کند که تو هنگام زمان، مسیر نوگرایی را در ایران باز شود و درون سال ها و دهه های اینده و به ویژه دهه ۵۰ گواه جوانه زدن هنر مدرن تو ایران باشیم.
* فداکار از مفروضات تاریخی این گزارش از کتاب «تحولات تصویری هنر ایران» به خامه سیامک زنده بیرونی برگرفته شده است.
- ۹۹/۰۵/۲۰